25.03.2004/AC
ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ’nin en batı ucunda da Etimesgut Numune Köyü bulunmaktaydı. Hilal-i Ahmer (Kızılay) Ana Anbar Depolarına yakın durumdaki stratejik konumuyla köy, Ankara’ya hem demiryolu, hem de karayolu ile bağlanmaktaydı: Hemen yanıbaşındaki günün en ileri haberleşme teknolojisinin simgesi Radyo Verici İstasyon ve Antenleri ile, yine kuruluşuna Atatürk’ün öncülük ettiği Türk Hava Kurumu Etimesgut Türkkuşu Tesisleri, diğer stratejik değerlere de dikkat çekiyor. 1956 yılında kurulan Ankara Şeker Fabrikası, köyün ilk sakinlerini oluşturan muhacir köylülere dağıtılmış olan ortak kullanımlı tarım arazilerine yerleşmesiyle işletmeye açıldı: Bu dönemde genç kuşak muhacirlere verilen iş vaadi, konuyu ‘sihirli’ biçimde çözmüştü. Köyün yerleşim planı, 1928 yılında, Ernst Arnold Egli tarafından tasarlanmıştı. Bu ilginç tasarımla; yüzyıl sonu ve başı göçlerine uyarlanan ‘göçmen köyü’ prototip planlarıyla uyumlu biçimde, 1000’er metrekarelik (birer dönüm) arsalar içinde, 52 parselde 52 adet sade tasarımlı, standart üretilmiş, tek katlı iki odalı kerpiç konuttan oluşan bir köy yaratılmıştı. Ayrıca çevre köy çocuklarını toplulaştıran bir yatılı bölge okulu (Etimesgut Yatı Mektebi), bir Çarşı ve ‘Han’; bir ‘Asri Hamam’, ayrıca Devlet Hastanesi (Etimesgut Sıhhat Yurdu) ile aynı yıllarda (1925) inşa edildiği bilinen bir ‘Gazi Köşkü’ (sonradan Etimesgut Nahiye Müdürlüğü) vardı.
GAZİ’nin bu uzak görüşlü katkısıyla, Ankara’daki benzerleri şehirden batıya doğru demiryolu boyunca Sincan, Samutlu (bugünkü Temelli) ve Polatlı’da kurulmuş olan bu örnek köyde, hem günün gerçekliği olan muhacir ve mübadillerin yerleştirilmesi gerçekleşiyor; hem de yine Ankara’da ortaya çıkarılmakta olan “Modern Başkent”in kuruluşunda cisimleşen modern kent kurma deneyiminin kırdaki örneklerinin sergilenmesi sağlanıyordu: evlerinde akar suyu ve elektriği olan, caddeleri altyapılı ve bakımlı; çağdaş yaşam, dinlenme, eğitim, çalışma, eğlenme, temizlenme ve beden sağlığı konulardaki örnek mekan arayışı, bu alçak gönüllü çevreye yansıdı.
ETİMESGUT’taki iki katlı ‘Asri Hamam’, erkek ve kadın bölümleriyle AOÇ Merkez Bölgesi’ndeki hamamın kırsal karşılığı gibiydi. Çağdaş temizlik, arınma ve dinlenme, beden ve ruh sağlığı arayışının karşılığı olan mekan, 1960’lı yıllarda Himaye-i Etfal’e (Çocuk Esirgeme Kurumu) devredilmesiyle bir çöküş dönemi yaşadı. Kurum yapıyı iki lojman olarak tadil ederek kullandı: Bu kullanım 2000’li yılların başında sürerken, hızla dönüşüm geçiren ve ‘yap-sat’ üretim baskısıyla dönüşen Etimesgut Numune Köyü parsellerinin yenilenmesine katılarak 2010 yılında ‘birdenbire yıkıldı.